16η Συναυλία της 69ης καλλιτεχνικής περιόδου - 4 νέοι σολίστ

Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού Χάρη Ηλιάδη θα παρουσιάσει τέσσερα κοντσέρτα των Wolfgang Amadeus Mozart, Frederic Chopin, Julius Rietz και Ludwig van Beethoven, στα οποία συμπράττουν ισάριθμοι νέοι σολίστ. 

by kostas_know

15η Συναυλία της 69ης καλλιτεχνικής περιόδου

Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού της Βύρωνα Φιδετζή θα παρουσιάσει έργα των Μανώλη Καλομοίρη, Θεόδωρου Αντωνίου και Σεργκέι Ραχμάνινωφ.

by kostas_know

14η Συναυλία της 69ης καλλιτεχνικής περιόδου

Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τη διεύθυνση του διακεκριμένου Τούρκου αρχιμουσικού Isin Metin θα παρουσιάσει έργα των Ulvi Cemal Erkin, Αράμ Χατσατουριάν και Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι.

by kostas_know

13η Συναυλία της 69ης καλλιτεχνικής περιόδου

Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού της Βύρωνα Φιδετζή θα δώσει μία συναυλία αφιερωμένη στο Έτος Mahler παρουσιάζοντας την Έβδομη Συμφωνία του μεγάλου Αυστριακού συνθέτη Gustav Mahler (1860 – 1911).

by kostas_know

200 Χρόνια Ελληνικό Λυρικό Τραγούδι, τρίτος κύκλος

Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών συνεχίζοντας την προσπάθεια ανάδειξης του Ελληνικού Λυρικού Τραγουδιού οργανώνει φέτος τον τρίτο κύκλο συναυλιών με τίτλο «200 χρόνια ελληνικό λυρικό τραγούδι».

Το πρόγραμμα της συναυλίας περιλαμβάνει τραγούδια δύο μεγάλων ελληνικών προσωπικοτήτων του μουσικού χώρου στον 20ό αιώνα, του Δημήτρη Μητρόπουλου (1896 – 1960) και του Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου (1910 – 1989). Αφορμή της συναυλίας η συμπλήρωση φέτος 50 ετών από το θάνατο του πρώτου και 100 ετών από τη γέννηση του δεύτερου. Ερμηνεύουν οι διακεκριμένοι Έλληνες καλλιτέχνες, Μυρσίνη Μαργαρίτη (υψίφωνος), Ινές Ζήκου (μεσόφωνος) και Στέφανος Νάσος (πιάνο).

by kostas_know

11η Συναυλία της 69ης καλλιτεχνικής περιόδου

Η συναυλία θα ξεκινήσει με την Εισαγωγή «Ροζαμούνδη», D. 644 του Franz Schubert. Το 1827 ο αυστριακός εκδότης Maximilian Josef Leidesdorf εξέδωσε μία μεταγραφή του Schubert για πιάνο, τέσσερα χέρια, της «Εισαγωγής στο δράμα Ροζαμούνδη». Παραδόξως όμως, το συγκεκριμένο έργο ήταν στην πραγματικότητα μεταγραφή της εισαγωγής από τη μουσική για το έργο «Η μαγική άρπα». Η μουσική για το έργο αυτό του Georg Ernst von Hofmann είχε συντεθεί από τον Schubert τον Ιούλιο και Αύγουστο του 1820. Το κατά πόσο το «λάθος» στην έκδοση αυτή του 1827 έγινε ηθελημένα ή όχι δεν είναι σαφές. Πάντως ήταν καταλυτικό, υπό την έννοια ότι η Εισαγωγή της «Μαγικής Άρπας» έχει μείνει μέχρι σήμερα γνωστή παγκοσμίως ως Εισαγωγή της «Ροζαμούνδης» και με αυτό το όνομα έχει αναγνωριστεί ως ένα από τα ωραιότερα και αρτιότερα δείγματα της ορχηστρικής παραγωγής του συνθέτη, γεμάτο πηγαία μελωδικότητα, λεπτό χιούμορ και γραμμένο με εξαιρετική ενορχήστρωση.
Στη συνέχεια θα εκτελεστεί το Κοντσέρτο για βιολοντσέλο και ορχήστρα σε σι ελάσσονα, έργο 104 του Antonin Dvorak. Το πρώτο μέρος ξεκίνησε να γράφεται στη Νέα Υόρκη στις 8 Νοεμβρίου και όλο το έργο ολοκληρώθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 1895. Η ικανοποίησή του συνθέτη για την ολοκλήρωση του κοντσέρτου εκφράστηκε απλά αλλά χαρακτηριστικά με τη φράση «Δόξα τω Θεώ» στη χειρόγραφη παρτιτούρα. Το κοντσέρτο για βιολοντσέλο είναι βαθύτατα συμφωνικό ως μουσική σύλληψη αλλά και ως ενορχηστρωτική πραγμάτωση. Αντί να στοχεύει στην επίδειξη δεξιοτεχνίας του σολίστα με άμεσο και προφανή τρόπο, ενσωματώνει τον απαιτητικό και μουσικά αναμφίβολα πρωταγωνιστικό ρόλο του βιολοντσέλου σε ένα ενιαίο συμφωνικό μόρφωμα, κατά το οποίο το βιολοντσέλο είναι ο «πρώτος μεταξύ ίσων» συνδιαλεγόμενο με τη μεγαλύτερη ορχήστρα, που ο συνθέτης χρησιμοποίησε ποτέ σε κοντσέρτο του. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την πηγαία μελωδικότητα των θεμάτων και την άριστη συνολικά δομική κατασκευή καθιστούν το κοντσέρτο ως ένα από τα κορυφαία και πλέον αγαπητά του ρεπερτορίου του βιολοντσέλου –σημείο αναφοράς για κάθε σολίστα του οργάνου. Σολίστ είναι ο διακεκριμένος Έλληνας βιολοντσελίστας –και κορυφαίος Α’ της Κ.Ο.Α.- Γιάννης Τσιτσελίκης.
Η συναυλία θα κλείσει με τις Παραλλαγές «Αίνιγμα», έργο 36 του Edward Elgar. Το αργό θέμα, στο πρώτο μέτρο του οποίου συμβολίζονται οι συλλαβές του ονόματος του συνθέτη, επιδέχεται δεκατεσσάρων παραλλαγών, η καθεμία από τις οποίες συνιστά και μία μουσική αναφορά σε ένα πρόσωπο από τον περίγυρο του συνθέτη. Κατ’ αναλογία, κάθε παραλλαγή φέρει ως τίτλο άλλοτε τα αρχικά του ονόματος του απεικονιζόμενου προσώπου και άλλοτε το μικρό του όνομα αυτούσιο ή εύσχημα παραλλαγμένο. Ο ίδιος ο Elgar έδωσε σαφείς πληροφορίες για το περιεχόμενο των αναφορών του. Το «αίνιγμα» έγκειται κατά το συνθέτη στο ότι «πέραν, μέσα και πάνω από όλο το έργο ένα άλλο θέμα ‘κινείται’, αλλά δεν παίζεται· έτσι το βασικό Θέμα δεν εμφανίζεται ποτέ». Οι κατά καιρούς προταθείσες «λύσεις» του αινίγματος είναι πάμπολλες και κανείς οφείλει να ομολογήσει πως κάποιες όντως βασίζονται σε διόλου ευκαταφρόνητες ενδείξεις, που πηγάζουν από εμβριθείς δομικές αναλύσεις του ίδιου του μουσικού έργου και από εξακριβωμένα δεδομένα γύρω από τον Elgar, τη ζωή και το έργο του. Σε κάθε περίπτωση, ο Elgar πέτυχε με το αίνιγμά του να εκτοξεύσει την απήχηση του έτσι κι αλλιώς υπέροχου έργου του εξασφαλίζοντας αέναη τροφή για τη φαντασία ειδικών και μη.

by kostas_know

Συναυλία αφιέρωμα στον Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου

Η συναυλία θα ξεκινήσει με το συμφωνικό θρύλο «Βασίλης ο Αρβανίτης» (πάνω στην ομώνυμη νουβέλα του Στρατή Μυριβήλη) του Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου. «Το επικό διήγημα του Στρατή Μυριβήλη “Ο Βασίλης ο Αρβανίτης” ενέπνευσε τις 11 εικόνες που αποτελούν το συμφωνικό αυτό θρύλο. Σ’ όλο το έργο κυριαρχεί το επικό και λυρικό στοιχείο, εκτός από λίγα σημεία, σε ορισμένες εικόνες (εικ. 1, 3, 7 και 10) που είναι περιγραφικά». Αυτά σημειώνει ο ίδιος ο συνθέτης για το σημαντικό αυτό συμφωνικό του έργο, που γράφτηκε στα τέλη του 1945 και προσεγγίζει υφολογικά την Εθνική Σχολή. 

Στη συνέχεια θα εκτελεστεί το Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 1 του Bela Bartok σε α’ εκτέλεση με την ΚΟΑ. Η αλήθεια είναι πως το Πρώτο Κοντσέρτο είναι ένα έργο εξαιρετικά περίτεχνης συνθετικής λογικής και κατά κανόνα δύσληπτο στο πρώτο του άκουσμα. Ίσως γι’ αυτό και μέχρι σήμερα είναι το λιγότερο δημοφιλές από τα τρία συνολικά κοντσέρτα για πιάνο του Bartok. Μία ουσιώδης παράμετρος της πιανιστικής γραφής εν προκειμένω είναι η συστηματική χρήση του πιάνου όχι τόσο ως μελωδικού οργάνου αλλά ως κρουστού. Παράλληλα όμως το έργο φέρει σαφώς τις επιρροές της βαθιάς μελέτης και εκδοτικής ενασχόλησης του συνθέτη με τη μουσική μπαρόκ. Και φυσικά, πανταχού παρόν είναι και το στοιχείο της παραδοσιακής μουσικής με έναν εσωτερικό τρόπο, χωρίς ποτέ να γίνεται αυτοσκοπός αλλά ως αναπόφευκτη έκφανση μίας αυθεντικά βιωμένης μουσικής και αισθητικής εν γένει ταυτότητας. Σολίστ είναι ο διακεκριμένος Έλληνας πιανίστας Τίτος Γουβέλης.

Η συναυλία θα κλείσει με τους Χορούς της Γκαλάντα του Zoltan Kodaly. Η μουσική των τσιγγάνων της περιοχής της Γκαλάντα (μίας μικρής πόλης στη σημερινή Σλοβακία) ήταν ήδη ευρύτερα γνωστή γύρω στα 1800, όταν στη Βιέννη εκδόθηκαν αρκετοί τόμοι με ουγγρικούς χορούς, σε έναν από τους οποίους περιλαμβανόταν μουσική «τσιγγάνων από τη Γκαλάντα». Οι εκδόσεις αυτές ανακαλύφθηκαν από τον Ούγγρο μουσικολόγο και συνθέτη Ervin Major, μαθητή του Kodaly στη σύνθεση, και αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τη σύνθεση του έργου το 1933, που στόχευε και στη διάσωση αυτής της παλιάς μουσικής παράδοσης. Το έργο ήταν παραγγελία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βουδαπέστης για τον εορτασμό των 80 ετών από την ίδρυσή της και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 23 Οκτωβρίου 1933 στη Βουδαπέστη από την ανωτέρω ορχήστρα υπό τη διεύθυνση του Ernst von Dohnanyi.

by kostas_know

Συναυλία για την Εθνική Εορτή της 25ης Μαρτίου στο Βουκουρέστι

Η εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου ήταν το κίνητρο και η αφορμή της Ελληνικής Πρεσβείας στη Ρουμανία και του Πρέσβη Βασίλειου Παπαδόπουλου για τη διοργάνωση ένα 24ωρο αργότερα, στις 26 Μαρτίου δηλαδή,  στο περίφημο Ateneul Roman του Βουκουρεστίου, μίας συναυλίας του Κουαρτέτου Εγχόρδων της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών.
Έχει βέβαια σημασία ότι η συναυλία θα πραγματοποιηθεί στο περίφημο Ateneul Roman του Βουκουρεστίου, το κτήριο-σύμβολο του Ρουμανικού πολιτισμού και της Ιστορίας, το οποίο χτίστηκε στην καρδιά του Βουκουρεστίου πριν από 120 χρόνια, για να γίνει η αρχιτεκτονική και πνευματική έκφραση της κουλτούρας της Ρουμανίας: Η επιλογή του χώρου που θα φιλοξενήσει την εκδήλωση είναι κι ένας διακριτικός υπαινιγμός των σχέσεων φιλίας και συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ρουμανίας.
Ιδιαίτερο και «καλειδοσκοπικό» και το πρόγραμμα που επέλεξε γι'αυτή του τη συναυλία το Κουαρτέτο Εγχόρδων Αθηνών. Περιλαμβάνει τα έργα:  Ο Γέρο-Δήμος του Παύλου Καρρέρ, στη μεταγραφή για κουαρτέτο εγχόρδων του Νίκου Σκαλκώτα,  La Folia (Παραλλαγές για κουαρτέτο εγχόρδων) του Σίμου Παπάνα,  Πέντε ελληνικοί χοροί για κουαρτέτο εγχόρδων του Νίκου Σκαλκώτα (οι: Ηπειρώτικος, Κρητικός, Τσάμικος, Αρκαδικός, Κλέφτικος)  και Κουαρτέτο εγχόρδων σε Ντο μείζονα, έργο 59 του Μπετόβεν.
Η πραγματοποίηση αυτής της συναυλίας με αυτή την αφορμή και με αυτούς τους όρους, είναι τιμή και χαρά για όλη την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών.
Το Κουαρτέτο Εγχόρδων Αθηνών ιδρύθηκε το 2010 και αποτελείται από εξέχοντα μέλη της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, τους βιολονίστες Απόλλωνα Γραμματικόπουλο και Παναγιώτη Τζιώτη, τον βιολίστα Πάρη Αναστασιάδη και τον βιολοντσελίστα Ισίδωρο Σιδέρη.
Υπό την αιγίδα της την Πρεσβείας της Ελλάδος στην Ρουμανία και της Εστίας του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού στο Βουκουρέστι

by kostas_know

9η Συναυλία της 69ης καλλιτεχνικής περιόδου

Η συναυλία θα ξεκινήσει με το έργο «Ελένη» για σόλο τενόρο και ορχήστρα εγχόρδων (σε ποίηση Πάνου Κυπαρίσση) του Θωμά Μπακαλάκου. Σολίστ είναι ο διακεκριμένος Έλληνας τενόρος Ζάχος Τερζάκης.
Στη συνέχεια θα εκτελεστεί το Κοντσέρτο για δύο βιολιά και ορχήστρα εγχόρδων σε ρε ελάσσονα, BWV 1043 του Johann Sebastian Bach. Η σύνθεση του κοντσέρτου για δύο βιολιά ανάγεται στην ευτυχισμένη περίοδο διαβίωσης του Bach στο Kothen (1717 – 1723), κατά την οποία γράφτηκαν μεταξύ άλλων και τα περιβόητα “Βραδεμβούργια Κοντσέρτα”. Ήδη από τα νεανικά του χρόνια ο Bach υπήρξε θιασώτης του ιταλικού κοντσέρτου, όπως αυτό έφτασε στο απόγειό του με τον Antonio Vivaldi (1678 – 1741). Ο Vivaldi είχε ακολουθήσει -και τελειοποιήσει- τη μπαρόκ φόρμα κοντσέρτου, σύμφωνα με την οποία το έργο ήταν τριμερές (γρήγορο – αργό – γρήγορο) και η δομή των επιμέρους μερών βασιζόταν στην ιδέα του “ritornello”, ενός θέματος που παρουσιαζόταν κατά κανόνα από όλη την ορχήστρα και που περιοδικά επανεμφανιζόταν, ερχόμενο σε αντιδιαστολή με παρεμβαλλόμενα σολιστικά επεισόδια. Ανάλογης δομής είναι και το εξαιρετικά δημοφιλές Κοντσέρτο για δύο βιολιά. Σολίστ είναι οι βιολονίστες Παναγιώτης Φιλικόζης και Παναγιώτης Τζιώτης, και οι δύο μέλη της ΚΟΑ.
Η συναυλία θα κλείσει με τη Συμφωνία αρ. 40 σε σολ ελάσσονα, K.V. 550 του Wolfgang Amadeus Mozart. Μαζί με το κοντσέρτο για πιάνο σε ρε ελάσσονα, K.V. 466, η Συμφωνία αρ. 40 αποτελεί διαχρονικά ένα από τα δημοφιλέστερα έργα του Mozart, έχοντας διατηρήσει την απήχησή της ακόμα και κατά την περίοδο ακμής του ρομαντισμού του 19ου αιώνα, οπότε και η φήμη του Mozart –παροδικά ασφαλώς- σημείωνε μία κάμψη. Η “μεγάλη συμφωνία σε σολ ελάσσονα ” (διακρινόμενη έτσι από την προγενέστερη συμφωνία αρ.25 στην ίδια τονικότητα) αποτυπώνει κατά πολλούς την ταραγμένη συναισθηματική κατάσταση, στην οποία βρισκόταν ο Mozart όταν την έγραψε, βιώνοντας μία πτώση της δημοτικότητας και αναγνώρισής του στη Βιέννη και μείζονες οικονομικές δυσχέρειες. Η γεμάτη αυθεντικό πάθος, τραγική δύναμη και συναισθηματική πολυπλοκότητα γραφή της δείχνει να προοιωνίζει την εποχή του ρομαντισμού, ενώ παράλληλα η εκπληκτική αρμονική και δομική της τελειότητα την καθιστά αναμφίβολα μία κορυφαία έκφανση του κλασικισμού. Ο Alfred Einstein χαρακτηρίζει το πρώτο και το τελευταίο μέρος της Συμφωνίας ως “καθόδους στην άβυσσο της ψυχής”, ενώ ο Charles Rosen την αποκαλεί ως μία από τις “κορυφαίες εκφράσεις πόνου και τρόμου” στο έργο του Mozart.

by kostas_know

8η Συναυλία της 69ης καλλιτεχνικής περιόδου

Η συναυλία θα ξεκινήσει με το Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 1 σε φα δίεση ελάσσονα, έργο 1 του Σεργκέι Ραχμάνινωφ. Γράφτηκε το 1892, όταν ο συνθέτης του ήταν μόλις δεκαεννιά χρονών και σπουδαστής ακόμα στο Ωδείο της Μόσχας. Το βασικό του μοντέλο από μορφολογικής άποψης, πάνω στο οποίο βασίστηκε, ήταν το αγαπημένο του κοντσέρτο για πιάνο του Grieg. Αρκετά χρόνια μετά, λίγο πριν φύγει οριστικά από τη Ρωσία το 1917, ο Ραχμάνινωφ αναθεώρησε το πρώτο κοντσέρτο σε σημαντικό βαθμό και έχοντας ήδη αποκτήσει πολύτιμη πείρα από το δεύτερο και το τρίτο, κατόρθωσε να βελτιώσει σημαντικά το πρώτο, τόσο από άποψη ενορχήστρωσης όσο και από εκείνη της πιανιστικής γραφής. Σολίστ είναι η Αναστασία Καμίνσκαγια.
Στη συνέχεια θα εκτελεστεί το Κοντσέρτο για πιάνο (αριστερό χέρι) και ορχήστρα σε Ρε μείζονα του Maurice Ravel. Το έργο γράφτηκε κατά παραγγελία του  Αυστριακού πιανίστα Paul Wittgenstein, του οποίου το δεξί χέρι ακρωτηριάστηκε μετά από τραυματισμό του κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ravel, έχοντας μελετήσει ορισμένα βασικά έργα του υπάρχοντος τότε ρεπερτορίου για αριστερό χέρι (όπως τις σπουδές του Saint-Saens και τις ασκήσεις του Leopold Godowsky πάνω στις σπουδές του Chopin) και ενσωματώνοντας επιρροές από το ιδίωμα της jazz, συνέθεσε ένα πυκνό και απαιτητικότατο κοντσέρτο σε ένα μέρος, που αναδεικνύει τις τεράστιες δεξιοτεχνικές και εκφραστικές δυνατότητες, τις οποίες έχει το αριστερό χέρι. Σολίστ είναι ο Κορνήλιος Μιχαηλίδης. 
Κατόπιν ακολουθούν οι συμφωνικές εντυπώσεις «Νύχτες στους κήπους της Ισπανίας» για πιάνο και ορχήστρα, του Manuel de Falla. Ο συνθέτης είχε αρχικά συλλάβει το έργο ως τρία νυχτερινά για σόλο πιάνο και ξεκίνησε τη σύνθεσή του το 1909. Όμως κατόπιν παραίνεσης του μεγάλου Καταλανού πιανίστα Ricardo Vines, αποφάσισε να μετουσιώσει την αρχική του έμπνευση σε ένα έργο για πιάνο και ορχήστρα. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργήσει ένα έντονα ιμπρεσιονιστικό και ατμοσφαιρικό έργο, ισάξιο με τα μεγάλα συμφωνικά έργα των Debussy και Ravel, στο οποίο το πιάνο διατηρεί έναν προβεβλημένο ρόλο, αν και σχεδόν ποτέ απόλυτα πρωταγωνιστικό. Σολίστ είναι η Πάολα Κονταξή.
Η συναυλία θα κλείσει με το Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 5 σε Φα μείζονα, έργο 103, «Αιγυπτιακό» του Camille Saint-Saens. Το προσωνύμιο «Αιγυπτιακό» δόθηκε στο κοντσέρτο αφενός γιατί ο συνθέτης το έγραψε κατά τη διάρκεια ενός από τα ταξίδια του στο Λούξορ της Αιγύπτου και αφετέρου επειδή η μουσική εμπεριέχει πολλά εξωτικά ανατολίτικα στοιχεία. Η πρώτη εκτέλεση του δεξιοτεχνικού αυτού κοντσέρτου δόθηκε το 1896 με σολίστα το συνθέτη σε μία εορταστική συναυλία για τα πενήντα χρόνια από το ντεμπούτο του ως πιανίστα στη γνωστή Salle Pleyel του Παρισιού. Ο ίδιος έλεγε χαρακτηριστικά πως το κοντσέρτο αντικατόπτριζε ένα θαλασσινό ταξίδι. Σολίστ είναι ο Νίκος Κυριόσογλου.

by kostas_know