Κύκλος Μάλερ IV

Το μεγαλόπνοο σχέδιο της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών και του διευθυντή της Στέφανου Τσιαλή για την εκτέλεση όλων των Συμφωνιών του Γκούσταβ Μάλερ ξεκίνησε πέρυσι και συνεχίζεται φέτος με την Έκτη Συμφωνία: Σ΄αυτή την ακαταμάχητη μουσική περιήγηση στις μύχιες πτυχές της ανθρώπινης Ψυχής είναι αφιερωμένη η συναυλία που θα δώσει η Ορχήστρα, υπό τη μουσική διεύθυνση του Στέφανου Τσιαλή, την Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου (20.30) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Ο ίδιος ο Μάλερ  θεωρούσε την Έκτη ως το κορυφαίο και τελειότερο συμφωνικό του επίτευγμα.  Κι ωστόσο μαζί με την Πέμπτη και την  Έβδομη, θεωρείτο για χρόνια από τις λιγότερο δημοφιλείς Συμφωνίες του και ήταν εκείνη που παιζόταν σπανιότερα. Ενδεικτικό αυτού είναι και το ότι η πρώτη εκτέλεση της Έκτης στην Αμερική έγινε μόλις τον Δεκέμβριο του 1947 από τον Δημήτρη Μητρόπουλο.

Το ενδιαφέρον γι αυτές τις τρείς Συμφωνίες εντάθηκε πάντως τη δεκαετία του 1960, επαληθεύοντας την πρόβλεψη του Μάλερ: «Η Έκτη μου θα δημιουργήσει γρίφους, τη λύση των οποίων θα μπορεί να την αποτολμήσει μόνο μία γενιά, που θα έχει απορροφήσει και αφομοιώσει πραγματικά τις πρώτες πέντε συμφωνίες».

Η Έκτη γράφτηκε τα καλοκαίρια του 1903 και 1904, κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών του συνθέτη στην καινούρια του εξοχική κατοικία στο Μάιερνιγκ της Καρινθίας. Εκείνη την εποχή ο Μάλερ βρισκόταν στο απόγειο τόσο της καλλιτεχνικής του καταξίωσης (ως διευθυντής της Όπερας της Βιέννης από το 1897, είχε μόλις διευθύνει με τεράστια επιτυχία την Τρίτη του Συμφωνία) όσο και της προσωπικής ευτυχίας (μετά το γάμο του με την  Άλμα Σίντλερ, η οποία πρόσφατα είχε γεννήσει την πρώτη κόρη τους, Μαρία). Παρά τις ιδανικές συνθήκες υπό τις οποίες γράφτηκε, η  Έκτη είναι ένα έργο έντονα τραγικών αποχρώσεων. Και βέβαια δεν είναι μία συνηθισμένη Συμφωνία του μεγάλου Αυστριακού:  το εύρος των νοημάτων, η ρέουσα αφηγηματικότητα, η καθηλωτική εκφραστική δύναμη, η συγκρουσιακή συνύπαρξη της ευαισθησίας με τη σκληρότητα, αυτά και πολλά άλλα καθιστούν την Έκτη ένα έργο απύθμενου μουσικού βάθους.

Η πρώτη της δημόσια εκτέλεση έγινε, υπό τη μουσική διεύθυνση του ίδιου του συνθέτη, το Μάιο του 1906 στο Έσσεν, στο πλαίσιο ενός φεστιβάλ του Συλλόγου Γερμανικής Μουσικής. Οι πρώτες κριτικές δεν υπήρξαν γενικά ευνοϊκές... Στο κοινό εκείνης της πρώτης βραδιάς ήταν και δύο νέοι συνθέτες οι οποίοι, εν αντιθέσει με τους  μουσικοκριτικούς, ενθουσιάστηκαν τόσο που έκτοτε παρέμειναν λάτρεις της μουσικής του Μάλερ. Δεν ήταν άλλοι από τον Άλμπαν Μπεργκ και τον Άντον Βέμπερν...

‘Ένα δομικό ζήτημα που συνδέεται με την Έκτη αφορά στη σειρά των δύο ενδιάμεσων μερών από τα τέσσερα από τα οποία αποτελείται. Ο Μάλερ αρχικά τοποθέτησε πρώτα το Andante και μετά το Scherzo, όπως προκύπτει από το χειρόγραφο και την πρώτη έκδοση. Όμως λίγο αργότερα άλλαξε γνώμη και αντέστρεψε τη σειρά των δύο αυτών μερών στις εκτελέσεις του και στις επόμενες εκδόσεις, που έγιναν όσο ήταν στη ζωή. Σύμφωνα με μαρτυρίες και ο ίδιος δεν είχε απόλυτα αποφασίσει, οπότε μέχρι σήμερα ο διάλογος για το ποια είναι η σωστή σειρά συνεχίζεται. Στη συναυλία της 24ης Φεβρουαρίου πάντως ο Στέφανος Τσιαλής θα διευθύνει πρώτα το Scherzo (Wuchtig).

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ  ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ                                        

Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου, 20.30 

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης

ΓΚΟΥΣΤΑΒ ΜΑΛΕΡ (1860–1911)

Συμφωνία αρ.6 «Τραγική»

1. Allegro energico, ma non troppo

2. Scherzo (Wuchtig)

3. Andante

4. Finale. Allegro moderato

Μουσική Διεύθυνση: Στέφανος Τσιαλής